“Bij mij krijgen ze altijd huiswerk mee”

Zijn vader was politiek gevangene in Uruguay, zelf zat Alejandro vanaf zijn 13^e in het verzet. Toen zijn familie de dictatuur in het land ontvluchtte, bleef hij in zijn eentje achter, om zich op zijn 18^e bij hen te voegen, in Groningen. In het heftige en indrukwekkende verhaal over de vlucht van zijn gezin komt één ding vooral naar voren: Alejandro is een intens positief mens die gelooft dat je zelf bepaalt hoe je leven verloopt. Een les die hij ook zijn cliënten bijbrengt. “Als iets in je leven niet lekker loopt, moet je er wat aan dóen.” Het maakt hem tot een geliefde reclasseringswerker, ook bij de heftigste reclassenten.  

In Alejandro’s manier van toezicht houden staat autonomie centraal. “Ik zeg altijd tegen mijn cliënten: het is jouw leven. Jij bepaalt hoe je reageert, jij bepaalt de risico’s die je wilt nemen. Ik vind het belangrijk dat ze zich verantwoordelijk voelen. Als er iets fout gaat, komt dat door hun eigen beslissingen.” Daarbij vlakt hij zijn eigen rol niet uit. “Ik ben niet autoritair, maar ik wil wel een autoriteit zijn: de cliënt moet erkennen dat ík het traject aanstuur. Het traject is hem opgelégd, het is mij opgedrágen. Samen werken we aan dezelfde opdracht en het is mijn taak de doelen en de weg ernaartoe helder te krijgen. Per leefgebied stellen we een doel, en dan bepalen we: wat moet je daarvoor doen, wat moet je daarvoor laten? Bij mij krijgen ze altijd huiswerk mee.”

Het is een manier die voor veel cliënten werkt. Ook voor Harry, een zeer agressieve cliënt die bekend was met vuurwapens, en al eens veroordeeld was voor ontvoering, mishandeling en huiselijk geweld. “Iedereen was bang voor hem, ook de politie en hulpverleners. Toen hij weer eens voor een tijdje achter de tralies verdween, zei hij: ‘Ik wil met niemand praten, behalve met De Mello. Want die is niet bang voor mij.’ Daar had hij eerlijk gezegd niet helemaal gelijk in, ik vond het een enge man, maar ik veroordeelde hem niet. Ik heb de BORG-training (Beëindiging Onderling Relationeel Geweld, red.) met hem doorlopen en hem geleerd hoe hij een time-out kan nemen. Ik heb hem geleerd meer te relativeren, te rationaliseren, niet zo snel in paniek te raken als zijn vriendin onverwacht niet thuis was; veel gedachtenschema’s met hem opgesteld. Ik heb contactherstel met zijn moeder gefaciliteerd en hem geholpen in te zien dat contact met zijn dochter er niet meer in zat. In de rechtszaal zei het meisje dat ze geen contact meer wilde met ‘die enge meneer’. Dat vond hij heel erg moeilijk, maar uiteindelijk heeft hij het geaccepteerd. Hij zei me dat ik hem anders behandelde dan de rest en dat hij dat waardeerde. Hij deed zijn huiswerk, nam zijn verantwoordelijkheid. Hij is al drie jaar delictvrij, en stuurt me elke Oud & Nieuw een uitgebreid bericht met foto’s van zijn vrouw en kinderen. Dat vind ik aandoenlijk.”

Toch loopt niet elk toezicht even succesvol. Alejandro: “Met een cliënt van mij, een licht verstandelijk beperkte dame, ging het helemaal niet goed. Ik deed alles wat in mijn macht lag om haar te motiveren, ben met behandelaars op huisbezoek gegaan, maar het mocht niet baten, ze werd steeds agressiever. In oktober 2021 heeft ze besloten zich aan alle opgelegde voorwaarden te onttrekken. Sindsdien is het foute boel en ben ik de gebeten hond. Ze stuurt me via whatsapp regelmatig doodsbedreigingen, ik heb aangifte tegen haar gedaan. Binnenkort is de zitting.” Erger nog dan de bedreigingen vindt Alejandro dat het toezicht niet is gelukt. “Een rechtbank legt niet voor niets behandeling op. Het gevaar voor de samenleving wordt steeds groter naarmate deze vrouw langer onbehandeld blijft. En intussen richt ze haar onmacht om haar leven op te pakken op mij. Dat frustreert me wel: ik doe mijn werk, de cliënt maakt het persoonlijk. Mijn gezin lijdt hier dagelijks onder. Dat vind ik erg.”

Toch heeft Alejandro nooit overwogen te stoppen met het werk, daarvoor vindt hij het veel te leuk. “Elke dag vind ik weer een uitdaging. Iemand helpen op een andere manier in het leven te staan, op zo’n manier dat diegene weer grip krijgt op zijn leven, is vaak een ingewikkelde opgave. Als het je lukt, samen met de cliënt, is dat een geweldig gevoel.”

Waar Alejandro ook heel blij van wordt, iets totaal anders dan reclasseringswerk, is de jacht. “Ik heb een jachtopleiding gedaan, bezit een jachtvergunning en ben aangesloten bij een wildbeheereenheid in Zeeland.” Dat hij jager is, betekent veel meer dan dat Alejandro dieren afschiet. Samen met andere jagers in zijn eenheid zorgt hij ook voor meer balans in de natuur: observaties, tellingen, populatieherstel (van bijvoorbeeld reeën), schadeherstel (door bijvoorbeeld hazen), en biotoopverbeteringen (bouwen van houtwallen, onkruidmengsels samenstellen).  De jacht vergt veel veldkennis, inzicht in problemen en oplossingsgerichtheid. Alejandro noemt een mooi voorbeeld. “Het ging een tijd lang niet goed met de patrijs. Door te pleiten voor onkruidranden langs akkers hebben we het leefgebied van patrijzen vergroot, en het gaat nu veel beter met die vogels. Dat is aan jagers te danken.” In die zin ontloopt zijn jagerswerk het reclasseringswerk misschien niet eens zo heel sterk. “Als jager draag ik bij aan een mooiere, groenere samenleving, als reclasseringswerker draag ik bij aan een veiliger samenleving. Met mijn werk en mijn hobby samen werk ik aan een beter leefgebied voor ons allemaal. Zo mogen we het eigenlijk wel zien hè? Mooi.”

Tekst: Marlies Hofland-van der Steeg

Illustratie: Nicole van den Hout