1949: Ontstaan Pieter Baan Centrum
Pieter Baan was van mening dat de misdaden die door daders met een psychische stoornis zijn gepleegd uit onmacht zijn gebeurd, omdat zij geen keuze kunnen maken tussen goed en kwaad. Zij moesten niet gezien worden als criminelen die toevallig een psychische stoornis hebben maar juist als psychiatrische patiënten die behandeld kunnen worden, en kunnen groeien naar een zelfstandig bestaan in vrijheid en verantwoordelijkheid.
Baan is onder andere verantwoordelijk voor de oprichtingen van: Psychiatrische Observatiekliniek (POK) van het Gevangeniswezen in 1949 aan de Gansstraat in Utrecht, later hernoemt tot het Pieter Baan Centrum. Hier werden de patiënten geobserveerd en werden hun rapporten besproken met afdelingshoofden van het ministerie van Justitie, reclasseringsambtenaren en leiders van verschillende behandelinstituten.
Het Pieter Baan Centrum (PBC) is sindsdien de psychiatrische observatiekliniek van het Nederlandse Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP). De gedragsdeskundigen bepalen eerst de toerekeningsvatbaarheid van de verdachte. Vervolgens onderzoeken ze of er kans op herhaling is. Het derde onderdeel van hun rapportage kan een advies zijn over behandeling, zoals terbeschikkingstelling (TBS). Verder stond Baan aan de wieg van het Selectie-Instituut voor Terbeschikkinggestelden in 1952 (later dr. F.S Meijers Instituut). Hier werden veroordeelden gediagnosticeerd en geselecteerd op hun geschiktheid voor een bepaalde therapie en passende kliniek. Dit heette toen ter beschikking gesteld van de regering, afgekort als TBR en sinds 1988 TBS oftewel terbeschikkingstelling.
